Jessica Mudditt
1980 ve 1990’ların sonunda, Singapur’daki ebeveynler çocuklarında telaş verici bir değişiklik fark etmeye başladı. Dışarıdan bakıldığında, o devrin küçük, tropik ülkedesinde insanların hayat şartları büyük ölçüde güzelleşiyordu.
Özellikle eğitime erişim, bir kuşağı dönüştürüyor ve refahın kapılarını açıyordu. Fakat olumsuz bir eğilim de vardı: Daha fazla çocuk miyop oluyordu. Singapur’un o periyotta keşfedilen ulusal görme krizi durdurlamadı. Uzağı görememe yahut miyop olarak da bilinen rahatsızlığın oranları artmaya devam etti.
Bugün genç yetişkinlerde miyop oranı yüzde 80 civarında olan Singapur, “dünyanın miyop başkenti” olarak anılıyor.
Singapur Ulusal Göz Merkezi’nde (SNEC) kıdemli danışman Audrey Chia, “20 yıldır [bu] meseleyle uğraşıyoruz, bu yüzden neredeyse duyarsızlaşmış durumdayız” diyor ve ekliyor:
“Singapur’daki çabucak hemen herkes artık miyop.”
Singapur’da yaşananlar tüm dünyada tekrar ediyor üzere görünüyor.
Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD) yetişkinlerin yaklaşık yüzde 40’ı miyop, bu oran 1971’de yüzde 25’ti.
Oranlar İngiltere’de emsal formda yükseldi. Fakat Güney Kore, Tayvan ve Çin’de yakını görememe sıklığı yüzde 84 ila 97 ortasında. Mevcut eğilimler devam ederse, 2050 yılına kadar dünya nüfusunun yarısı miyop olacak. Ve sorun her zamankinden daha süratli yayılıyor.
Miyop, Çin’deki çocuklar ortasında çarpıcı bir biçimde arttı ve daha ileri yaştaki çocuklar ortasında görülme sıklığı yüzde 76-90’a ulaştı.
Chia, “Son derece ani bir yükseliş oldu” diyor.
Bunun yanında çocuklarda miyop görülme yaşı ortalama 8 ila12 iken, bu ortalama da aşağı indi.
Bir çocuk ne kadar erken miyop olursa yetişkinlik devrinde miyopları o kadar ilerliyor ve ilerleyen yaşlarda görme kaybı riskiyle yüzleşiyor.
KÜRESEL GÖRME KRİZİNİN ART PLANINDA NE VAR?
Peki bu global görme krizinin art planında ne var?
Uzmanlara nazaran genetik yalnızca küçük bir rol oynuyor.
İngiltere’deki Bradford Üniversitesi’nde öğretim vazifelisi Neema Ghorbani-Mojarrad, ailesinde miyop görülen bir çocukta rahatsızlığın görülme riskinin artmasına karşın, büsbütün genetik bir miyop olayının ender olduğunu söylüyor.
Özellikle dışarıda vakit geçirmeme ve uzun mühlet yakına odaklanılan okuma üzere aktifliklerin daha kıymetli olduğu düşünülüyor.
Bu faktörler, çocukların ömürlerinde büsbütün olumlu tesir yaptığı düşünülen eğitimin miyobun yayılmasını artırdığını açıklıyor.
Elbette eğitimin kendisi – dünyayı keşfetme, bilgi ve marifetlerle bireyin güçlenmesi manasında – göz sıhhatinin bozulmasına neden olmuyor.
Eğitim birçok olumlu, ölçülebilir sıhhat tesiri ile bağlı.
Ancak çağdaş dünyada çocukların eğitim alma biçimleri, bilhassa sınıflarda geçirilen uzun saatler, onlara ziyan veriyor üzere görünüyor.
Mojarrad, “Tamamlanan her eğitim yılı, miyop beklentisini artırıyor.” diyor.
EĞİTİM PARADOKSU
Mojarrad ve meslektaşları okul mühleti uzadıkça miyop oranlarında yükseliş olduğunu keşfetti.
Bunun iç yerdeki ışığın dış yerden farklı olmasıyla kontaklı olabileceği düşünülüyor.
Singapur’da yapılan uzun müddetli çalışmalarda da benzeri bir sonuç bulundu.
Chia, “Babamın kuşağı, balık tutmak üzere meşgalelerle dışarıda çok vakit geçirdi” diyor.
“Ama sonra Singapur süratle kentleşti ve akademik açıdan harikalığın sağlanması için baskı arttı.
“Ebeveynler, çocuklarının en güzel okul ve üniversitelere gitmelerini istiyordu. Bu, tüm çocukları daha fazla ders çalışmaya iterken onları iç yerlere kapattı.” açıklamasında bulunuyor.
Okuma yazma oranlarının artması genel sıhhat için âlâ olsa da akademik mükemellik baskısı göz sıhhati için ölümcül olabiliyor.
Chia, Japonya, Kore, Vietnam, Çin, Hong Kong ve Singapur üzere çok yüksek miyop oranlarına sahip ülkelerin ” eğitimde çok başarılı” olduğunu hatırlatıyor ve “Bu karmaşık bir kültürel fenomen.” diyor.
YÜKSEK GELİR KÜMELERİNDE MİYOP ORANLARI DAHA YÜKSEK
Birçok hastalık üzere miyop görülme sıklığı da sosyoekonomik statüden etkileniyor.
Ancak bu ilgi, gelir düzeyinin artmasıyla miyop oranlarının arttığını gösteriyor. Belfast Queen’s Üniversitesi Halk Sıhhati Merkezi’nde global göz sıhhati profesörü olan Nathan Congdon, “Zenginleştikçe çocuklarımızı dışarı çıkmaktan daha çok alıkoyuyoruz, zira yapacak daha çok işleri oluyor. Piyano çalmaları, saksafon öğrenmeleri ve TV izlemeleri gerekiyor.” diyor.
Düşük ve orta gelirli ülkelerde, miyop oranları hala düşük bir formda artma eğiliminde. Örneğin Bangladeş ve Hindistan’da, yetişkinlerde yaklaşık yüzde 20-30 olan oranlar artma eğiliminde.
Afrika’da miyop nispeten ender olsa da son on yılda çocuklarda miyop oranları yükselişe geçti.
Bunun yanında düşük gelirli ülkelerin, çocuklarda miyopu teşhis edecek ve bunu tedavi edecek kaynaklardan mahrum olması da mümkün.
Uzmanlar, bu ülkelerde okuryazarlık oranları arttıkça bu sorunun büyüyebileceği konusunda uyarıyor.
ÇOCUKLAR MİYOPTAN NASIL KORUNABİLİR?
Miyobun önlenmesiyle ilgili yapılan farklı çalışmalar net bir sonuç vermedi.
Araştırmacılar, oral destekler, göz idmanları, göz gevşetici makineler, akupresür yahut manyetik terapi üzere tedavilerin tesirli olduğunu gösteren hiçbir delil bulamadılar.
Ancak kolay göz damlaları miyobu önlemede tesirli oldu.
Bunun yanında ebeveynlerin atabileceği adımlar da var.
İngiltere’deki Bradford Üniversitesi’nde öğretim vazifelisi Neema Ghorbani-Mojarrad, “Bir ebeveyn olarak, ekranda geçirilen mühlet konusunda dikkatli olmaya bedel, zira miyobun bundan etkilenebileceğini gösteren çalışmalar var. Çocuğunuz ekran başında vakit geçirmeyi hakikaten seviyorsa, ekran başındayken onları dışarıda tutun.” diyor.
Diğer çözümlerse teknolojik ilerlemelere bağlı.
Örneğin Singapur’un miyop stratejisinde, özel kontakt lensler yahut gözlükler kullanılıyor. Yeni geliştirilen bir kırmızı ışık tedavisi de umut verici sonuçlar sağladı.
Ghorbani-Mojarrad, “Makine, haftada beş gün, günde birkaç dakika bir çocuğun gözüne kırmızı ışık yayıyor. Bunun miyop gelişimini yavaşlattığı gösterildi. Fakat bunun nedenini tam olarak anlamıyoruz” diyor.
Uzmanlar, gerçek tedavinin çocuğa bağlı olduğunu söylüyor.
Ancak şimdilik, miyobu önlemek için en güçlü tahlillerden kimileri şaşırtan derecede kolay.
AÇIK HAVADA VAKİT GEÇİRMEK
Dünyanın birçok yerinde, çocuklara sıradan bir gözlük verilmesi tüm hayatlarını değiştirebiliyor.
Congdon, Çin ve Hindistan’daki 2,5 milyon çocuğa düşük maliyetli gözlük sağlayan bir yardım kuruluşu olan ORBIS International ile birlikte 1980’lerin başından beri Çin’de çalışıyor.
Gözlüklerin eğitim sonuçlarını güzelleştirip iyileştirmeyeceğini öğrenmek için bir deney yaptı.
Guangdong’da 20 bin çocuk üzerinde yaptığı araştırma, çocuklara 4 dolarlık bir çift gözlük vermenin tesirinin, ebeveyn eğitiminin yahut aile gelirinin artışındaki etkiyi geride bıraktığını bulduk. Congdon, “Bu, kolay, düşük maliyetli müdahalenin birçok dezavantajı bilakis çevirebileceği manasına geliyor.” diyor.
Miyop için en tesirli, delile dayalı tedbire stratejisi, şaşırtan derecede düşük teknoloji gerektiriyor. Refah seviyesi yahut kaynakları ne olursa olsun tüm ülkeler için geçerli olan bu tahlil açık havada daha fazla vakit geçirmek.
Araştırmacılar bunun nedenini hala araştırıyor. Fakat sıkıntı olan çocukların bu doğal dayanaktan faydalanmasını sağlamak.
Singapur’da anaokullarında açık havada geçirilen vakit, daha geniş ulusal miyopiyle gayret stratejisinin bir kesimi olarak ikiye katlanarak bir saate çıkarıldı.
En ufak öğrenciler için uygulanan imtihanlar da ödev yapmak için harcanan vakti azaltmak için kaldırıldı.
Chia, “Daha büyük öğrenciler için dışarıda geçirilen vakti artırmak istiyoruz, lakin müfredat hayli yoğun” diyor ve ekliyor:
“Bazı okullarda çocukların dışarı çıkması için yer yok, parka ya da benzeri bir yere yakın değiller.”
Ancak çalışmaları umut verici buluyor: “Üç yıl evvel güneş ışığının ne kadar kıymetli olduğunu bilmiyorduk.”
“Sonuç olarak, bir çocuğun görme yeteneği genel refahının bir parçasıdır”, diyor ve ekliyor:
“Odak noktasının yalnızca gözler üzerinde olmasını istemiyoruz: Bu, bedensel ve zihinsel sıhhatle ilgili bir durum. Çocuklarımızın sağlıklı bir ömür sürmelerini istiyoruz.”
