Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı’nın EYT düzenlemesine ait çalışmaları sürüyor. Çalışmaların içeriğiyle ilgili bilgi verilmiyor.
DİSK Genel Lideri İstek Çerkezoğlu, ANKA Haber Ajansı’na yaptığı açıklamada, iktidara şeffaf olması davetinde bulundu. Çerkezoğlu, şöyle konuştu:
“TEMEL TOPLUMSAL HAKLARA SAHİP OLMAK HERKES İÇİN TEMEL BİR YURTTAŞLIK HAKKIDIR”
“Emeklilikte yaşa takılanlar sorunu yıllardır Türkiye’de çalışma hayatında milyonlarca insanın gündemi. Emekli olmak, yani bir müddet sonra çalıştıktan sonra emekli olmak ve emekli olduktan sonra son nefesimize kadar insanca yaşayabileceğimiz bir fiyat ve sıhhat hakkı başta olmak üzere temel toplumsal haklara sahip olmak herkes için temel bir yurttaşlık hakkıdır. Devletin de devleti yöneten siyasi iktidarın da bunu sağlamak temek bir misyonudur. Ama, Türkiye’de emeklilik sistemi bir bütün olarak piyasaya açıldı ve hepimizin bildiği üzere 8 Eylül 1999’da çıkartılan 4447 sayılı maddeyle birlikte emeklilikte yaşa takılanlar mağduriyeti ortaya çıktı. Bu tarihten çıkarılan bu kanunla birlikte tabir yerindeyse oyunun kuralı sonradan değişti ve binlerce, yüz binlerce insan emeklilik hakkını yaş nedeni ile ulaşamadı ve emeklilikte yaşa takılanlar diye bir mağduriyet oluştu. Yıllardır bu mevzuda hem sendikalar olarak hem de EYT dernekleri, kendi örgütlenmeler aracılığıyla bir gayret yürütülüyor.
“DÜZENLEME YAPILIRKEN KESİNLİKLE VE KESİNLİKLE TOPLUMSAL TARAFLARLA BU SÜREÇ KONUŞULMALIDIR”
AKP iktidarı 2019 yılında direkt Cumhurbaşkanı, bu türlü bir düzenlemeyi asla yapmayacaklarını çok net bir biçimde söz etmesine karşın verilen bu çabalar ortaya çıkan toplumsal takviye, gündemin sonucunda ve seçime giden bir Türkiye’de üç yıl sonra iktidar bu mevzuda bir düzenleme yapacağını tabir etti. Bir çalışma yapıldığını Çalışma Bakanı direkt açıkladı kamuoyuna. Yıl sonu prestijiyle da bunun kamuoyu ile paylaşılacağı söylendi. Öncelikle bu kadar kıymetli bir düzenleme yani yüzbinlerce çalışanı direkt ilgilendiren bu kadar değerli bir düzenleme, bu kadar kıymetli bir meseleye dair yapılan bir düzenlemenin yapılan bir çalışmanın kamuoyundan sürecin tarafları olan sendikalardan ve EYT’lilerin derneklerinden gizlenerek ya da bizlerle paylaşılmadan, müzakere edilmeden bu düzenlemenin yapılması başlı başına bir sorundur. Maalesef siyasi iktidar çalışma hayatı üzere müzakerenin temel olduğu, toplumsal diyaloğun temel olduğu bu alanda, mevcut yasal ve anayasal toplumsal diyalog sistemlerini yıllardır çalıştırmıyor. Bütün yasal düzenlemeleri ‘ben yaptım, oldu’ mantığı ile hayata geçiriyor. 2017 yılının aralık ayında tekrar toplumsal sorun olan çalışma hayatının kanayan yarası olan taşeron emekçilere takım verilmesi ile ilgili yasal düzenleme yapılmıştı. O vakitte tekrar bu sürecin tarafları olan sendikalarla kamuoyu ile konuşulmadan, şeffaf bir biçimde yürütülmeden yasal bir düzenleme yapıldı ve çok önemli meseleler yaşadık. Geçiş sürecinde meseleler yaşadık, yüzbinlerce insan takım alamadı. Hala takım gayreti veriyoruz. Yani, bu çeşit bahislerde düzenleme yapılırken kesinlikle ve kesinlikle toplumsal taraflarla bu süreç konuşulmalıdır.
“2010 REFERANDUMUNDA EKONOMİK TOPLUMSAL KURUL ANAYASAL KURUM HALİNE GETİRİLDİ FAKAT 13 YILDIR, BİR SEFER BİLE TOPLANMADI”
Taşeron sorununda yaşadığımız 696 sayılı KHK ile yapılan düzenlemelerden kaynaklı meseleleri hala yaşamaya devam ediyoruz ve bunun düzeltilmesi için gayret veriyoruz. Artık de EYT konusunda hükümet hiçbir biçimde kamuoyu ile EYT’liler ile EYT dernekleri ile, sendikalar ile bu süreci paylaşmadan bir çalışma yürütüyor. Hala EYT konusunda yapılacak düzenlemenin içeriğine dair hiçbir bilgimiz yok, kamuoyu ile de paylaşılmış durumda değil. Oysa bizim çalışma hayatımızda bu çeşit bahislerin konuşulması gereken yasal ve anayasal konseylerimiz var. Örneğin, Ekonomik Toplumsal Kurul var. 2010 referandumunda Ekonomik Toplumsal Kurul anayasal kurum haline getirildi lakin 13 yıldır, bir kez bile toplanmadı. Tekrar Üçlü İstişare Kurulu’muz var, kanunla düzenlenmiş. Burada hükümet, personel ve patron tarafları var. Üçlü Müracaat Konseyi en son Mart 2020’de toplandı yaklaşık üç yıldır o da toplanmıyor. Meğer EYT konusu kesinlikle toplumsal diyalog sistemleri işletilerek tarafları ile birlikte müzakere edilerek, sıkıntıları en aza indirerek yapılması gerekir. Yani, bu sürecin kamuoyu ile paylaşılmadan ve sürecin tarafları ile müzakere edilmeden düzenlemeler yapılıyorsa başlı başına bir sorun. İktidarı süratle EYT konusunda yapılan çalışmaları kamuoyu ile paylaşmaya, bu süreci şeffaf bir biçimde yürütmeye ve sendikalar ve EYT’lilerin örgütleri olan dernekleri ile bu sürece müzakere etmeye çağırıyorum. Yoksa, yapılacak bir düzenleme çok önemli meseleleri ve düşünceleri eksikleri de beraberinde getirecek.
“TÜRKİYE EMEKLİ MAAŞLARI SON DERECE DÜŞÜK”
Burada yaşanabilecek meseleler neler? Birincisi, emeklilik herkes için bir haktır lakin hiç kimse zarurî olarak emekliliğe sevk edilemez. Yani resen emeklilik denilen kamuoyunda zarurî emeklilik olarak bilinen durum şu an bilhassa 2017 yılının sonunda 696 sayılı KHK ile kamuda taşeron şirketlerde çalışmakta olan ve takıma geçirilmiş olan çalışanların düzenlemesinde anayasaya ters bir biçimde mecburî emeklilik var. Yani, yaşı ve müddeti dolduğunda zarurî olarak taşerondan takıma geçen arkadaşlarımız emekli ediliyor. Meğer mecburî emeklilik Anayasa’ya da alışılmamıştır. Lakin bu düzenleme o periyotta OHAL devri olduğu için bir KHK ile yapıldığı için Anayasa Mahkemesi’ne götüremedik, hala yürürlükte. Bu mecburî emeklilik dayatmasını kesinlikle fakat kesinlikle kaldırılması lazım. Şayet EYT düzenlemesi çıkarsa 696 sayılı KHK ile taşerondan takıma geçmiş olan binlerce personel arkadaşımız zarurî olarak emekliliğe ayrılma durumunda kalacak. Bu da istemediği halde emekli olma manasına gelecek ve gelirlerinde çok büyük bir düşüş yaşanacak. Zira, Türkiye emekli maaşları son derece düşük. İkinci hususta bu.
“EN DÜŞÜK EMEKLİ AYLIĞININ DA EN AZINDAN MİNİMUM FİYAT SEVİYESİNE ÇIKARTILMASI LAZIM”
EYT düzenlemesi ile birlikte 696 sayılı KHK ile getirilen mecburî emeklilik uygulamasına da son verilmelidir. Türkiye’de emekli maaşları da sistematik bir biçimde düşürüldü. AKP hükümeti devrinde 2008 yılında çıkarılan 5510 sayılı yasa ile bir arada emekli maaşları sistematik bir biçimde düşürüldü. Bu nasıl yapıldı? Aylık bağlama oranları düşürüldü, alt sonu kaldırıldı emekli aylıklarının ve ulusal gelir artışından aldığı hisse yüzde 100’den yüzde 30’a düşürüldü. Böylelikle emekli maaşları taban fiyatın çok altına geriledi. Şu an Türkiye’de hazine yardımı ile en düşük emekli aylığı 3 bin 500 lira. Taşerondan takıma geçenlerin, mecburî olarak emekli olacak arkadaşlarımız ile EYT düzenlemesi ile birlikte şayet bu düzenleme kaldırılmazsa son derece düşük emekli aylığı alacaklar. Zira fiyatlar zati düşük, 3 buçuk yıl toplu kontrat yapma hakları engellendi. 3 yıldır kontratlar yapılıyor, bu kontratlar de maalesef istenilen seviyede değil. Münasebetiyle taşerondan takıma geçen arkadaşlarımız mecburî olarak emekli edildiklerinde birçoğunun eline geçecek emeklilik aylığı 3 bin 500 lira civarında olacak. Bu da çok önemli bir gelir kaybı manasına gelecek. Yapılması gereken, emekli aylıklarının sistematik bir biçimde düşüren siyasetten vazgeçilmesi ve emekli aylıkların insanca yaşayacak bir seviyeye yükseltilmesidir. En düşük emekli aylığının da en azından minimum fiyat seviyesine çıkartılması lazım.”
