Bankalar 24 yılın doruğundaki enflasyon ortamında “rekor kârlar” açıklasa da, birinci olarak geçen hafta iktisat idaresi ile yapılan kapalı toplantıda düzenlemelerin bilançolarında yaratacağı risklere dikkat çektiler. Kesimden kamuoyuna açık birinci isyan ise hafta başında İş Bankası’ndan geldi.
Sektörde “ısının yükselmesine” neden olan düzenlemeler ise, cari fazla vermek ve yüzde 85’i aşan enflasyonla gayret etmek üzerine konseyi iktisat modeli kapsamında bir yılı aşkın müddettir iktisat idaresi, BDDK ve TCMB tarafından yapılıyor.
MENKUL DEĞER TUTMANIN YARATACAĞI HASARLAR
Döviz talebini ve kredileri kısıtlayıcı bu önlemler kapsamında bankalara verilen krediler karşılığı ve TL mevduat oranı maksadına yönelik sabit kuponlu devlet tahvili tutma mecburiliği getirildi.
Ancak bankacılar, rastgele bir faiz siyaseti değişikliği durumunda, menkul değerlerin faizleri artmaya, fiyatlarının da düşmeye başlamasının, bilançoda tutulan menkul değer büyüklüğü de dikkate alındığında, bölümde yaratacağı ağır hasara dikkat çektiler.
Üst seviye bir bankacı, “Uygulanan makro ihtiyati önlemler bankacılık dalında ısıyı o kadar yükseltti ki bankacılık sistemini yakmaya başladı. Bu siyasetlerin seçimlere kadar devam etmesini bekliyorum zira hükümetin öteki dermanı yok. Çünkü seçimlerden evvel 70 milyar dolarlık bir döviz talebi yaratmayı kimse istemez” dedi.
KAMU BANKALARI ‘ABARTILACAK BİR DURUM YOK’ DİYOR
İş Bankası Genel Müdürü Ortan hafta başında tahvil tutma mecburiliği ile 50 milyar TL’den fazla kaynağın krediler yerine tahvile gittiğini belirterek, “Faiz oranlarının inmesi ne açıdan size fayda? Şayet kredinin fiyatlaması ucuzlamasına karşın krediye erişim güçleşiyorsa bunun kimseye bir yararı yoktur” dedi ve uygulanan makro ihtiyati önlemlerin bir an önce kaldırılması davetinde bulundu.
Kamu bankalarına yakın kaynaklar ise bankaların farklı görüşte olabileceklerini belirterek Aran’ın tenkitlerine yönelik “bu kadar abartılacak bir durumun olmadığını” tabir ediyor.
Bir kaynak, “Nereden baktığınıza bağlı. Bu bir enflasyonla çaba programı… İhracata, yatırıma yönelik kredi kullandırımında bir meşakkat yok. Fakat piyasada çok fazla kredi talebi var; “herkes hesabıma para geçsin ben istediğim üzere kullanayım” diyor” dedi ve ekledi: “Biraz bu değişime ayak uydurmak vakit alacak. Her yeni düzenlemede bir alışma periyodu, uyarlanma periyodu olur. Rahat olmak lazım.”
“SEKTÖR RİSKLERE AÇIK”
Ocak-eylül periyodunda net kârları enflasyona endeksli tahvil getirilerinin de takviyesi ile yüzde 400’ün üzerinde artarak 286 milyar liraya çıkan bankacılık kesiminde, gelecek yıldan itibaren ise regülasyonların doğuracağı hasarın kendini göstermesi bekleniyor.
Üst seviye bir bankacı, gelecek yıldan itibaren bankaların hasar almaya başlayabileceğini belirterek, “Bankalar kredi vermek ister. Krediyi erişimi tüm bu tedbirlerle kısarsan cost of risk (maliyet riski) yaratma ihtimali var. Gelecek yıldan itibaren dal risklere açık, vade uyumsuzluklarının arttığı bir periyoda girecek. Bu bankaların operasyonel maliyetlerinde azalmaya gideceği bir sürece işaret eder” diye konuştu.
Bankacılık bölümünde kamu bankalarının kredi pazarındaki hakimeyeti yıllar içinde artarken, toplam kredileri içinde kamunun hissesi 28 Ekim haftası prestijiyle yüzde 46,3’e ulaştı. Yabancı bankaların hissesi yaklaşık yüzde 25, yerli özel bankaların hissesi ise yüzde 29 düzeyine geriledi.
“ÖZEL BANKALAR KÜÇÜLEBİLİR VE…”
Bir diğer bankacılık kaynağı da, bankacılık dalının kamu riski ile çok iç içe gittiğine dikkat çekerek, “Yapılan düzenlemelerle bankacılık kesiminin yazgısını kamunun yazgısına bağladılar. Bu bir bilanço riski yaratıyor. Özel bankalar bunu engellemek için krediyi daha da küçültüp o yarışa girmemeyi tercih ettiler. O yüzden özel bankalar küçülebilir ve bu küçülmenin de gerçek iktisada önemli yansıması olacak; OPEX yapılarına, şube ağlarına tesiri olacak” diye konuştu.
Yabancı bankaların da belli bir mühlet Türkiye operasyonlarını büyütmeyebileceğini kaydeden birebir kaynak, o süreçte de durum değerlendirmesi yapmalarının beklenen olduğunu söz etti.
‘BANKALAR ZİYAN ETMEYE İTİLDİ’
Bankacılar ayrıyeten gelecek devirlerde beklenen küçülme ve kârsızlık sorununun Türk bankacılık kesiminde milletlerarası bankalarla münasebetleri de etkileyebileceğini belirterek, bunun sendikasyonlara ve açılacak akreditif hesaplara kadar yansıyabileceğini belirtiyor.
Bankaların ziyan etmeye itildiğini belirten ekonomist Arda Tunca da düzenlemelerle bankaların yaklaşık yüzde 20-22 oranında mevduat topladığını, yüzde 17,07 ile kredi verdiğini ve kabaca yüzde 10 oranında tahvil almaya zorlandığını belirterek, “Sistemik riskin bir istikameti bankaların finansal sıhhati ile ilgili. Öteki telaş de, piyasadaki berbatlaşan nakit akışı şartlarıyla ilgili” diye konuştu.
