Nöroloji uzmanı Prof. Dr. Zülküf Önal, Dünya Parkinson Günü münasebetiyle yaptığı açıklamada, beynin bir bölgesini etkileyen ve kronik bir hastalık olarak tanımlanan Parkinson hastalığının ekseriyetle 65 yaş üzerinde görüldüğünü söyledi.
Hastalığın, beyinde dopamin isimli bir molekülü üreten nöronların kaybıyla kendini gösterdiğini anlatan Önal, nadiren 50 yaş altındakilerde de gözlenebildiğini tabir etti.
Önal, hastalığın çoklukla genetik geçişli olmadığını, bayan ve erkekleri eşit oranda etkilemekle birlikte erkeklerde görülme sıklığının biraz daha fazla olduğunu belirtti.
Prof. Dr. Önal, parkinsonun, bedende hareketleri denetim eden hudut hücrelerinin vefatına neden olduğunu ve bunun da hareketlerde zahmet, yavaşlık ve titreme üzere belirtilerin ortaya çıkmasına yol açtığını bildirdi.
“DENGESİZLİK VE SIK SIK DÜŞMELER OLMAYA BAŞLAR”
Parkinsonun, hareketlerde yavaşlama, yüzde ifadesizlik, kaslarda sertlik ve gerginlik, kolların yürürken görülen hür hareketlerinde azalma ve titreme ile kendini gösterdiğini aktaran Önal, “Bu yakınmalar vakitle artar. Yakınmaların artışı birçok hastalıkta olduğu üzere bireyden bireye değişir. Günlük ömrünü etkileyecek seviyede kötüleşme uzun yıllar sürebilir. Hastalığın başlangıç periyodunda bedenin bir yarısı daha bariz olarak etkilenir.” bilgisini paylaştı.
Önal, belirtilerin beyinde tutulan bölgeye nazaran farklılık gösterebildiğine işaret ederek, şunları kaydetti:
“Yüzde tabirde azalma, göz kırpmada azalma görülür. İnce hareketlerde bozulma, bilhassa ayakkabı bağlamakta yahut düğme iliklemekte zahmet olabilir. Yazı yazma bozulur, imza dahi atılamayabilir.
Dengesizlik ve sık sık düşmeler olmaya başlar. Konuşma yavaş ve tekdüze hale gelir. Yutma zahmeti zorlaşır ve ağız kenarından salya akmaya başlar. Ayrıyeten kimi hastalarda vakit ilerledikçe kabızlık, idrar kaçırma, hayal görme, çok terleme, cinsel problemler, koku alma bozukluğu, uyku bozukluğu, kilo kaybı, ağrı, depresif ve korkulu ruh hali gelişebilir. Vakit zaman kimi hastalarda davranış bozuklukları görülmeye başlar, çok kumar oynama isteği, çok yemek yeme üzere sıkıntılar görülebilir.”
DÜZENLİ ANTRENMANLA DEPRESYONUN ÖNÜNE GEÇİLEBİLİYOR
Parkinson hastalarında en sık görülen problemlerden birinin depresyon olduğuna dikkati çeken Önal, hastaların toplumsal yaşama ahenk ve ruh sıhhatlerinin korunmasında ilaç tedavisinin yanı sıra sistemli fizikî aktivitelerin yapılması ve idmana tartı verilmesinin büyük yarar sağladığını söyledi.
Önal, Parkinson hastalarında kas ve kemiklerde kuvvet kaybının önlenebilmesi için sistemli antrenman programlarının uygulanması gerektiğine işaret ederek, “Kuvvet kaybının önlenebilmesi için kesinlikle kuvvetlendirme antrenmanları yaptırılmalı. Zira idman, hareket kabiliyetine ve daha istikrarlı yürümelerine imkan sağlıyor.” dedi.
Bu hastalar için beden istikrarının sağlanamamasının en kıymetli sıkıntılardan biri olduğunun altını çizen Önal, bunun kişinin yürüyüşünü etkilediğini, toplumsal hayatına ve psikolojisine olumsuz katkı sağladığını vurguladı.
Önal, kuvvet kaybıyla birlikte bu bireylerde dengesizlik ve buna bağlı sık sık düşmelerin olmaya başladığını söyledi.
Dengenin sağlanabilmesi için tertipli idmanların kıymet taşıdığını tabir eden Önal, her gün 45 dakika tempolu yürüyüş ya da el-kol bacak hareketlerini sağlayan idman yapılarak hem eklem ve kemik sıhhatinin korunduğunu hem de halk ortasında memnunluk hormonu olarak bilinen endorfin hormonunun salınımının artarak memnunluk düzeyinin yükseldiğini kaydetti.
Önal, “Egzersizle bedenin doğal olarak sahip olduğu endorfin denilen hormon seviyeleri artırılarak, hastalıkta görülen depresyon, iç kasveti, hayattan kopma üzere hal ve durumlar da düzeltilebiliyor.” diye konuştu.
Hastalığın seyrinde sıklıkla görülen mesane bağırsak sorununun tahlilinde de antrenmanın kıymetli olduğunu aktaran Önal, Parkinson hastalığı tedavisinde ana prensibin hastanın toplum içinde kendini düzgün hissetmesi ve günlük ömür aktivitelerini yardıma gereksinim duymadan ve zorlanmadan gerçekleştirebilmesi ve hastanın ilaç tedavisinin yanı sıra idman programlarını da aksatmaması olduğunu lisana getirdi.
“HENÜZ ONAYLANMIŞ YENİ BİR İLAÇ DA PİYASAYA SÜRÜLMEDİ”
Hastalığın teşhisinde nörolojik muayenenin değerli olduğunu vurgulayan Önal, kan analizleri, beyin MR’ı, tremor kaydı ve daha ileri tetkiklerin de yapıldığını söyledi.
Önal, Parkinson hastalığının uzun müddetli, yavaş ilerleyici bir hastalık olması nedeniyle tedavisinde hastanın ve ailesinin doktorla uzun yıllar işbirliği yapması gerektiğinin altını çizdi.
İlk periyotlarda kullanılacak ilaçların, hastanın klinik özelliklerine bağlı olarak tespit edildiğini anlatan Önal, hastalığın büsbütün durdurulamadığını söyleyerek, “Parkinson hastalığının seyrini yavaşlatmak ve belirtilerini azaltmak mümkündür, fakat bu hastalık kalıcı bir durumdur ve ilerleyen vakitte belirtiler tekrar ortaya çıkabilir.” ihtarında bulundu.
Önal, tedavi seçenekleri ortasında tablet, cilt altı enjeksiyon yahut mideye direkt verilen ilaçlar, fizik tedavi ve derin beyin uyarımı pil üzere cerrahi formüllerin olduğunu söyleyerek, “Bu sistemler, Parkinson hastalığının belirtilerini azaltmaya ve hayat kalitesini düzgünleştirmeye yardımcı olur.” dedi.
Son vakitlerde beyin uyarımı temelinde çeşitli sistemlerin de deneysel ve kısmen kullanımda olan uygulamaların yer aldığını belirten Önal, “Ayrıca tekrar son vakitlerde yeni ilaç çalışmaları bulunmaktadır. Lakin şimdi onaylanmış yeni bir ilaç da piyasaya sürülmemiştir.” bilgisini verdi.
